Automatische Frequency Restoration Reserve (aFRR)

In de complexe wereld van energie-inkoop zijn er verschillende factoren die invloed hebben op de prijs en stabiliteit van elektriciteit. Eén van die factoren is de automatische Frequency Restoration Reserve (aFRR). Een regelproduct van TenneT om de balans in het net ten handhaven. Het lijkt misschien een technisch en ingewikkeld onderwerp, maar als inkoopmanager is het cruciaal om de basisprincipes van aFRR te begrijpen.

In deze blog leggen we uit wat aFRR is, waarom het belangrijk is, en hoe het werkt in de Nederlandse energiemarkt.

aFRR is een reserve van elektriciteit die automatisch door TenneT als TSO (landelijk netbeheerder) kan worden ingezet om schommelingen in de frequentie van het elektriciteitsnet te corrigeren. In tegenstelling tot Frequency Containment Reserve (FCR), dat vrijwel onmiddellijk reageert op fluctuaties, treedt aFRR in werking binnen 5 minuten na een activatie. Het doel is, net als voor FCR en mFRR, om de frequentie terug te brengen naar een stabiel niveau van 50Hz.

aFRR is een product dat zowel voor het op- als afregelen van het net ingezet kan worden, biedingen die slechts op- OF afregelen worden ook geaccepteerd door TenneT. Opregelen houdt in dat je meer energie produceert of minder afneemt, afregelen houdt in dat je juist meer verbruikt of minder energie produceert. Het is immers belangrijk om te redeneren vanuit de positie van het net van TenneT.

Een aantal praktische zaken ten aanzien van aFRR:

• Je kunt enkel deelnemen aan aFRR via een Balancing Service Party ('BSP'). Let dus op dat je een goede BSP contracteert voor het uitvoeren van deze dienstverlening. Deze BSP zal vaak ook een stuurbox leveren, waarmee gecommuniceerd kan worden. Alle BSP’s zijn ook openbaar geregistreerd op de website van TenneT. Heb je zelf heel veel opgesteld vermogen dat je graag flexibel in wilt zetten, maar geen behoefte om dit te doen samen met een BSP? Dan kan je ook zelf BSP worden en je voor aFRR laten kwalificeren. Let wel op dat dit een serieus project is.
• Momenteel worden biedingen in tijdsloten van 24 uur geaccepteerd en je installatie moet stuurbaar zijn voor jouw BSP (of TenneT zelf als je zelf BSP besluit te worden). Dit is daarmee significant anders dan FCR, wat in tijdsloten van 4 uur wordt geaccepteerd. De installatie zal dan ook binnen 5 minuten moeten kunnen reageren op een signaal. Dit is uiteraard heel kort, simpelweg omdat er direct geschakeld moet kunnen worden op het moment van onbalans.
• aFRR en mFRR kunnen 1 richting op worden ingeboden (op- OF afregelen). FCR moet beide kanten op worden aangeboden (op- EN afregelen). Over FCR en mFRR schrijven we meer in andere blogs welke terug te vinden zijn in ons kenniscentrum.

De prijs van aFRR-capaciteit kan invloed hebben op jouw totale energiekosten, uiteraard enkel als je actief bent op deze markt. Door de aFRR-markt te monitoren, kun je  weloverwogen keuzes maken en mogelijk besparen op jouw totale energierekening. In dit geval door geld te verdienen door je installaties op een slimmere manier te gebruiken.

Let op dat je bij aFRR dus kunt inbieden op zowel beschikbaarheid als activatie, waarbij de activatieprijs afhankelijk is van een bieding strategie die (ook) in handen kan zijn van de BSP waarbij je bent aangesloten. Het periodiek evalueren van de prestaties van jouw BSP ten opzichte van de markt is daarom absoluut aan te raden.

BSP’s werken veelal met een 'profit share', en sommige partijen hanteren daarbij ook nog een vaste vergoeding.

Een stabiel elektriciteitsnet is van vitaal belang voor de bedrijfsvoering van alle bedrijven in Nederland. aFRR helpt dus om deze netwerkstabiliteit te handhaven, waardoor het risico op storingen en uitval vermindert. aFRR wordt ingezet op het moment dat FCR (zie artikel op ons kenniscentrum) niet voor voldoende balans in het openbare net zorgt. Nadat aFRR wordt ingezet, kan TenneT ook nog gebruik maken van mFRR (noodvermogen) als aFRR niet voldoende blijkt te zijn om balans te handhaven.

Installaties die veelal ingezet kunnen worden voor aFRR zijn batterijen, WKK’s en warmtepompen of e-boilers met voldoende buffercapaciteit.

Naarmate er meer duurzame energiebronnen zoals zonne- en windenergie worden geïntegreerd in het netwerk, wordt de behoefte aan aFRR steeds groter. Dit komt omdat deze bronnen variabel produceren, hiermee minder goed zijn te voorspellen dan bijvoorbeeld gascentrales, en daarmee eerder frequentieschommelingen kunnen veroorzaken. Het net moet immers altijd in balans zijn op de eerder genoemde frequentie van 50Hz.

In Nederland wordt aFRR-capaciteit doorgaans via veilingen verhandeld, welke iedere dag voor de volgende dag worden gehouden. Energieproducenten en bepaalde grootverbruikers kunnen bieden op het recht om deze reserve te leveren. Als inkoopmanager kun je strategische beslissingen nemen door de ontwikkelingen op de aFRR-markt nauwgezet te volgen. Let op dat je dus voor zowel beschikbaarheid als activatie in kunt bieden, maar daarbij (mede) afhankelijk bent van de biedingsstrategie van jouw BSP.

De energiemarkt is volop in beweging. En met de toenemende focus op duurzaamheid wordt de rol van aFRR steeds crucialer. In verband met de gigantische opmars van flexibele capaciteit, mede gestuurd vanuit congestie, voorzien we wel dat meer installaties in de komende jaren aangemeld zullen worden voor onder andere aFRR.

Zo waren de inkomsten voor aFRR de afgelopen jaren, uitgaande van 100% acceptatie van biedingen op zowel beschikbaarheid als activatie als klant, als volgt:

• Beschikbaarheid (opregelen, 'Up')
  • 2021: € 257.000 /per MW
  • 2022: € 926.000 /per MW*
  • 2023: € 301.000 /per MW YTD (tot en met 31-09-2023)
• Beschikbaarheid (afregelen, 'Down')
  • 2021: € 193.000 /per MW
  • 2022: € 781.000 /per MW*
  • 2023:  €207.000 /per MW YTD (tot en met 31-09-2023)

*2022 was een exceptioneel jaar qua potentiële inkomsten, dit is niet per definitie representatief voor toekomstige inkomsten.

Let op dat je met activaties de vergoeding je met aFRR kunt verdienen significant kunt verbeteren, omdat historisch gezien op aFRR regelmatig activaties voorkomen. De inkomsten die je hiermee kunt genereren zijn afhankelijk van een goed biedstrategie. Uiteindelijk komt de hoogte van je verdiensten, voor zowel beschikbaarheid als activatie, dus neer op het volgen van een goed gefundeerde biedingsstrategie.

Het begrijpen van aFRR en andere reserves is niet alleen nuttig voor het beheersen van kosten, maar ook voor het bijdragen aan een duurzamer en stabieler energienetwerk. Door het monitoren van de ontwikkelingen op de aFRR markt kun je meer geïnformeerde beslissingen nemen, wat uiteindelijk je bedrijfsvoering ten goede komt. In de toekomst zal aFRR waarschijnlijk een nog belangrijkere rol gaan spelen, vooral met de toenemende integratie van duurzame energiebronnen. Door nu alvast te investeren in kennis en strategie rondom aFRR, zet je een stap in de goede richting voor de energietoekomst van jouw bedrijf.

Dus, de volgende keer dat je een energiecontract overweegt, hou dan rekening met de (on)mogelijkheden die aFRR voor je biedt. Wij helpen je graag bij het berekenen van potentie vanuit deze markten, of hoe je jouw installaties hiervoor in kunt zetten.

Wil je meer weten over wat Stroomkr8 voor jouw bedrijfvoering kan betekenen? Neem dan contact met ons op via: hallo@stroomkr8.nl.

Stroomkr8. Altijd vooruit!